Op woensdag 3 mei maakte farmaceut Eli-Lilly in een persbericht bekend dat het alzheimer-medicijn donanemab in een groot fase 3 onderzoek tot een vertraging van achteruitgang in denkvermogen en algemeen functioneren leidde. Het onderzoek werd uitgevoerd bij een kleine 1200 patiënten in een vroege fase van de ziekte van Alzheimer. In Nederland hebben aan dit onderzoek met de naam TRAILBLAZER-ALZ2 ook 22 deelnemers van Brain Research Center (BRC) meegedaan.
Het onderzoek behaalde het resultaat waarop men hoopte. Deelnemers die donanemab kregen gingen 35% minder achteruit in denkvermogen ten opzichte van de placebogroep, en 40% minder achteruit in algemeen dagelijks functioneren. Deze verschillen waren statistisch significant. De gedetailleerde resultaten van dit onderzoek zullen worden gepresenteerd tijdens de Alzheimer’s Association International Conference (AAIC) die in juli in Amsterdam zal plaatsvinden.
Deze uitkomst is belangrijk, want met elk onderzoek vergroten we de kennis over de behandeling van alzheimer. Enkele maanden geleden was er ook goed nieuws over een ander medicijn, lecanemab. Dat heeft ook een remmend effect op de ontwikkeling van de ziekte.
Wat is onderzocht?
De alzheimermedicijnen die nu in allerlei trials worden onderzocht kunnen worden ingedeeld op basis van hun chemische klasse (bijvoorbeeld monoclonaal antilichaam, “small molecule”, actief vaccin) en op basis van hun aangrijpingspunt (bijvoorbeeld amyloïd beta, tau, ontsteking). Donanemab behoort tot de klasse van monoclonale antilichamen en grijpt aan op amyloïd beta. Vergelijkbare medicijnen zijn lecanemab, aducanumab en gantenerumab. Hoewel ze tot dezelfde chemische klasse behoren, verschillen ze onderling. Zo grijpt lecanemab vooral aan op oplosbaar amyloïd beta en gantenerumab op amyloid beta opgehoopt in plaques. Van dit laatste middel waren de resultaten overigens negatief. Donanemab grijpt aan op een specifieke extra giftige soort amyloïd beta: pyroglutamaat amyloïd beta.
De uitkomsten van dit onderzoek met donanemab lijken dus weer een stap in de goede richting. Mede dankzij onze deelnemers komen we steeds verder en komt een nieuw medicijn ook steeds dichterbij. Momenteel zijn er zo’n dertig verschillende medicijnen tegen alzheimer die in de laatste fase van het onderzoek zitten. Er is dus nog veel onderzoek nodig, en daarbij zijn deelnemers aan medicijnonderzoek van groot belang.
