Naarmate mensen ouder worden, neemt de kans op ziektes toe. Kanker en de ziekte van Alzheimer zijn twee van de meest voorkomende aandoeningen, vooral in landen met een vergrijzende bevolking zoals het Verenigd Koninkrijk. Onderzoekers ontdekten enkele decennia geleden een omgekeerde relatie tussen deze ziektes bij autopsies in een psychiatrisch centrum in New York.
Jane Driver van het Brigham and Women’s Hospital in Boston volgde 1.278 deelnemers van 65 jaar en ouder gedurende gemiddeld 10 jaar. Haar studie, gepubliceerd in 2012, toonde aan dat kankeroverlevenden een 33% lager risico hadden om Alzheimer te ontwikkelen. Wetenschappers wezen echter op mogelijke valkuilen, zoals overlevingsbias.
Recente studies hebben deze relatie verder onderzocht. Onderzoekers van het Imperial College London analyseerden de gezondheidsgegevens van meer dan drie miljoen mensen van 60 jaar en ouder. Hun studie, gepubliceerd in juli dit jaar, toonde aan dat kankeroverlevenden een 25% lager risico hebben op leeftijdsgebonden dementie. Deze omgekeerde associatie werd gezien bij veelvoorkomende kankers zoals prostaat-, colon-, long- en borstkanker.
Erin Abner van de University of Kentucky bevestigde deze bevindingen en vond een consistente associatie tussen kanker en lagere niveaus van amyloïde pathologie in de hersenen, een kenmerk van Alzheimer. Haar onderzoek toonde aan dat deze omgekeerde relatie specifiek is voor Alzheimer en niet voor dementie in het algemeen.
Daarnaast bleek uit studies dat mensen met Alzheimer minder vaak kanker ontwikkelen. Dit werd bevestigd door onderzoeken in Noord-Italië en Zuid-Korea, waar patiënten met Alzheimer een 37% lagere kans hadden op het ontwikkelen van kanker.
Elio Riboli van het Imperial College London benadrukte dat de omgekeerde relatie tussen kanker en Alzheimer echt lijkt te zijn. Hij suggereerde dat onderliggende biologische mechanismen een rol kunnen spelen. Genetische analyses toonden aan dat een genetisch profiel dat een verhoogd risico op kanker voorspelt, gekoppeld is aan een lager risico op dementie.
Riboli stelde dat groeifactoren, die weefselvernieuwing en groei reguleren, mogelijk betrokken zijn. Deze factoren worden geassocieerd met een betere cardiovasculaire gezondheid, maar kunnen ook het risico op sommige kankers verhogen.
Verrassende bevindingen zoals deze kunnen nieuwe onderzoekslijnen openen. Zo hebben mannen met diabetes een lager risico op prostaatkanker, wat vragen oproept over de risicofactoren. Onderzoek naar de omgekeerde associatie tussen kanker en dementie kan nieuwe inzichten bieden in moleculaire pathways die bijdragen aan of beschermen tegen dementie.
Mikyoung Park van het Korea Institute of Science and Technology publiceerde een overzicht van moleculaire mechanismen die omgekeerd werken bij kanker en neurodegeneratie. Disfunctionele mitochondriën kunnen een cruciale link vormen tussen deze ziektes.
Het ontrafelen van de omgekeerde associatie tussen kanker en neurodegeneratieve ziektes kan helpen bij de behandeling of preventie van deze aandoeningen. Veel vragen blijven echter onbeantwoord, zoals de timing van deze relatie en de specifieke ziektes binnen kanker en dementie.
Dit artikel is oorspronkelijk geschreven door Theres Luethi, PhD en gepubliceerd op The Guardian en is herschreven door Brain Research Center voor informatieve doeleinden.
